روبان دوزی
هنر روبان دوزی از زیرشاخه های سوزن دوزی است که با استفاده از روبان (معمولا ساتن و یا توری ) و نخ گلدوزی انجام شده و از هنر های جذاب و در عین حال ساده و کاربردی برای زینت بخشیدن به پارچه ها و لباس میباشد.
مرسوم ترین استفاده روبان دوزی در ساخت تابلوهای روبان دوزی (معمولا به شکل گل های روبانی که با ترکیب با برگ روبانی و ساقه روبانی دسته گلی را تداعی میکنند.)، روبان دوزی روی لباس ،روبان دوزی سرویس عروس ،ست سرویس روبان دوزی ،رومیزی، کیف روبان دوزی و … میباشد .
اصالت هنر ربان دوزی متعلق به کشور فرانسه و هلند بوده و قدمت چندانی در کشور ما ندارد. ولی زیبایی، در دسترس بودن و سادگی این هنر باعث شده در سالهای اخیر در بسیاری از نقاط دنیا رایج شود.
ملیله دوزی
ملیله‌دوزی یکی از هنرهای دستی و از دوخت‌های اصیل و تزیینی ایرانیان با قدمتی قریب به ۲۵۰۰ سال میباشد که در طی آن انواع مفتول های فلزی ( طلایی، نقره و آلیاژهای مختلف که به شکل فنری در آمده اند) را بر روی پارچه‌های نفیسی همچون ترمه میدوزند و به آن ترمه‌دوزی و یا سِرمِه‌دوزی هم میگویند.
در حال حاضر هنر ملیله‌دوزی برای تزیین رومیزی، رو تختی، سجاده و تابلو به کارمیرود ، میتوان از طرح‌های معروفی که ملیله‌دوزی بر روی آن‌ها پیاده می‌شوند به: بُته جقه و گل‌های شاه عباسی اشاره کرد.
گلدوزی کامپیوتری
گلدوزی کامپیوتری، گلدوزی روی انواع لباس، پارچه،کلاه، پیراهن،مانتو و دیگر متریال ها می باشد که همگی این موارد با دستگاه های مخصوص و صعنتی گلدوزی کامپیوتری انجام می گیرند.
اکثر دستگاه های گلدوزی مدرن با کامپیوتر کنترل می شوند و مخصوصا برای گلدوزی طراحی شده اند. ماشین های گلدوزی صنعتی و تجاری و ماشین های دوخت دوزی گلدوزی دارای یک سیستم قلاب و یا قلاب است که محوطه قاب پارچه ای را در زیر سوزن دوزی نگه می دارد و به صورت خودکار حرکت می کند تا یک طرح از یک الگوی گلدوزی دیجیتالی پیش برنامه ریزی شده ایجاد شود و بسته به توانایی های دستگاه، به مقادیر مختلف ورودی کاربر نیاز دارد تا طرح های گلدوزی را بخواند.
قیطون دوزی
قیطون دوزی یا قیطان دوزی به هنر اتصال نخ قیطون بر روی کیف، مانتو، لباس مجلسی، شال، رویه کوسن، پرده ،چادر، شلوار، کفش و …میگویند.نخ قیطون دارای گونه های مختلفی است که میتوان به نازک، ضخیم، تابیده، ساده، شکافدار، روکشدار، قلاب دار، تزئینی و … اشاره کرد.در گذشته هنر قیطون دوزی به کمک دست و معمولا برای آماده سازی جهاز عروس بسیار استفاده میشده که در حاشیه های بقچه، تاقچه پوش، جانمازی، سوزنی، ابا، کیسه ی مخصوص دارو، چپق،سجاده و … استفاده میشده .
اما از آن جایی که قیطان دوزی با دست احتیاج به زمان زیادی دارد و تولیدات عرضه شده با دست جوابگوی نیاز بازار نمی باشد.امروزه از پایه های قیطان دوزی در دستگاه های صنعتی و چرخ خای خیاطی استفاده میشود. و از این دوخت بیشتر به عنوان حاشیه دوزی روی لباس، کوسن، روتختی، لباسهای سنتی و … استفاده می شود. پایه قیطون دوزی دارای سه شیار است که قیطانها درون این شیارها قرار می گیرد.
طرح هایی که در قیطان دوزی از آن ها استفاده می شود، گل، بته جقه، نقوش نمادین ، انواع بته جقه ها و طرح های هندسی هستند.قیطان دوزی، برای تزیین حاشیه لباسها مانند مانتو و بلوز و آستین های لباس زیبایی خاصی ایجاد می کند. در برخی موارد می توان قیطان ها را روی توری که چین داده شده و یا تور ساده اجرا کرد.برای دوختن قیطون؛ هم میتوان از نخ های رنگین و زیبا استفاده کرد که با رنگ پارچه زمینه یکی نباشد، و هم میتوان از یک رنگ ثابت برای نخ قیطون و پارچه زمینه استقاده کرد. پارچه ی مخمل، ماهوت، ساتن، ترمه، جیر یا پارچه های ساده که دارای ضخامتی متوسط باشد، برای قیطان دوزی مناسب میباشند.
نواردوزی
نوار دوزی دوخت نوارهای آماده و مختلف بر روی پارچه و به خصوص حاشیه پارچه ها جهت تزئین آن میباشد که برخی مواقع با تلفیق سایر رودوزی ها انجام میشود .
معمولا دوخت نوارهای آماده بر روی : لباس ، رومیزی ، بقچه ، پرده ، روسری و … انجام میشود . قیطان دوزی هم نوعی نواردوزی است با این تفاوت که به جای نوار، از قیطان استفاده می شود.
نواردوزی یکی از صنایع دستی اصیل ایرانیان میباشد. به طوری که از مکمل های سوزن دوزی دراستان سیستان و بلوچستان بوده و هست . مواد اولیه آن مشابه سوزن دوزی می باشد ، به همین دلیل بانوان هنرمند سیستان و بلوچستان به جهت صرفه جویی از کناره های اضافه پارچه نیز استفاده و بر روی آن نقوش زیبای بلوچ را سوزن دوزی می کنند. نوارهای سوزن دوزی شده در کارهای تکمیلی و تلفیقی کاربرد زیادی دارند.
شنل دوزی
شنل دوزی با استفاده از نخ شانل انجام میشود. نخ شانل به جهت داشتن ظاهر زیبا و نرم، انتخاب مناسبی برای طراحان پارچه در طراحی بسیاری از منسوجات است. نرمی و براقیت شانل، زیبایی ظاهری کالاهایی همچون روفرشی ، پارچه رومبلی، پرده ای، پتو، قالیچه و پوشاک را افزایش میدهد.
نخ شانل یا(مخمل)یک نخ پرز است که تولید تجاری آن از دهه 1970 میلادی شروع شده است. این نخ با قرار دادن طول کوتاهی از نخ، به نام “شمع”، بین دو “هسته اصلی” و سپس با به هم چرخاندن نخ تولید می شود. لبه های این شمع ها پس از آن به سمت راست به هسته ی نخ ریسی چسبیده و به این ترتیب نرمی و ظاهر خاص را به شانل خواهد داد .
شانلهای امروزی بسیار زیبا بوده و تنوع بالایی دارند. که با پیشرفت فناوری روز، تولید آن هزینه کمتری پیدا کرده است.
- ۹۹/۰۳/۰۹